Το νησί κατά τη μυθολογία πήρε τ' όνομα του από τον Ζάκυνθο, που έφτασε στο νησί περίπου το 1500 π. Χ. και ίδρυσε μαζί με τους αποίκους του την πόλη Ψωφίς, στη θέση του κάστρου της σημερινής πόλης της Ζακύνθου.

Η Ζάκυνθος ανήκε στο βασίλειο του Ομηρικού Οδυσσέα και συμμετείχε στην Τρωική εκστρατεία. Ο Όμηρος μάλιστα αναφέρει ότι ανάμεσα στους μνηστήρες της Πηνελόπης υπήρχαν και 20 Ζακυνθινοί.

Από τα ανασκαφικά ευρήματα φαίνεται ότι το νησί είχε κατοικηθεί από τη νεολιθική περίοδο και συνέχισε να κατοικείται και σε όλη τη διάρκεια της Μυκηναϊκής περιόδου.

Κατά τη κλασσική περίοδο η Ζάκυνθος άνθησε, αφού έκοψε δικό της νόμισμα και ιδρύει αποικίες στην Κρήτη αλλά και στη μακρινή Ισπανία.

Κατά τη διάρκεια των περσικών πολέμων η Ζάκυνθος έμεινε ουδέτερη, ενώ κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.) συντάχθηκε με τους Αθηναίους, συμμετέχοντας μάλιστα στην καταστροφική εκστρατεία της Σικελίας και υποφέροντας πολλά δεινά από την τελική επικράτηση των Σπαρτιατών. Το 150 π.Χ. οι Ρωμαίοι ενέταξαν οριστικά την Ζάκυνθο στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.

Η Ζάκυνθος μετά τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπήχθη στο Βυζάντιο. Πρώιμη, απ' ό,τι φαίνεται, ήταν και η διάδοση του Χριστιανισμού στο νησί. Τα επόμενα χρόνια το νησί υπέφερε από τις βαρβαρικές επιδρομές, ιδιαίτερα το 466 μ. Χ., όταν ο Γιζέριχος την κατέστρεψε ολοσχερώς.

Το 1204 κατέφθασαν οι Φράγκοι, και η Ζάκυνθος άλλαζε χέρια μεταξύ των Ενετών και διαφόρων Φράγκων ευγενών μέχρι το 1485, οπότε ανέλαβαν οριστικά την διοίκηση της οι Ενετοί. Η περίοδος κατοχής των Ενετών σημαδεύτηκε από το ‘‘ρεμπελιό των ποπολάρων’’ την επανάσταση της κατωτέρας κοινωνικής τάξης της Ζακύνθου, που αγωνίσθηκαν από το 1628 και για τέσσερα χρόνια ν' αποκτήσουν δημοκρατικά δικαιώματα, αλλά τελικά απέτυχαν.

Η Ζάκυνθος παρέμεινε υπό τη διοίκηση των Ενετών για τριακόσια χρόνια μέχρι το 1797. Κατά την ενετική κατοχή το Ελληνικό στοιχείο διατήρησε την ταυτότητα του και μάλιστα το 1770 συμμετείχε στα ‘‘Ορλωφικά’’.

Το 1797, όπως και τα υπόλοιπα Επτάνησα η Ζάκυνθος καταλήφθηκε από τους Γάλλους, οι οποίοι εμφορούμενοι από τις νέες δημοκρατικές ιδέες καταργήσανε το ταξικό σύστημα των Ενετών (Libro d' oro). H Ζάκυνθος, ακολουθώντας την μοίρα των υπολοίπων Επτανήσων, διοικήθηκε για ένα διάστημα από τους Ρωσοτούρκους, ενώ το 1809 πέρασε στη διοίκηση των Άγγλων.

Εκείνο το διάστημα ήταν καθοριστικό για την τύχη όλης της Ελλάδας. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, καταδιωκόμενος από τους Τούρκους κατέφυγε στην Ζάκυνθο, όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, ενώ συγχρόνως κατατάχθηκε στον Αγγλικό στρατό. Από τη Ζάκυνθο ξεκίνησε το 1821 για να μεταβεί στη Μάνη από όπου άρχισε η Ελληνική επανάσταση. Οι Ζακυνθινοί όλα τα χρόνια της επανάστασης βοήθησαν με διάφορους τρόπους του Έλληνες ομοεθνείς τους παρ' όλες τις αντιδράσεις των Άγγλων.

Λιθογραφία της πλατείας του Αγ. Μάρκου από τον J.Catwright 1821	Η βιβλική καταστροφή που προξένησαν οι σεισμοί του 1953

Το 1864, όπως και τα υπόλοιπα Επτάνησα, η Ζάκυνθος ενώθηκε με την Ελλάδα.

Πέρα από τις πολεμικές συρράξεις των δύο παγκοσμίων πολέμων η Ζάκυνθος υπέφερε από τους καταστροφικούς σεισμούς του 1953. Η πόλη μετά και την καταστροφική πυρκαγιά που ακολούθησε, καταστράφηκε περίπου ολοσχερώς. Την ίδια μοίρα είχαν και τα περισσότερα χωριά του νησιού.  

Χαρακτηριστικές σημερινές όψεις της πόλης της Ζακύνθου, όπου είναι εμφανής η αρχιτεκτονική κληρονομιά των Ενετών (η οποία διατηρήθηκε και μετά την ισοπέδωση της πόλης από τους σεισμούς του 1953).

Στην αρχιτεκτονική της πόλης είναι ενταγμένοι ναοί με έντονες δυτικές επιρροές, όπως η Παναγία των Αγγέλων, που κτίστηκε επί Ενετοκρατίας (1687) από τη συντεχνία των συμβολαιογράφων.

|

|