Τα ισχυρά της τείχη, που εμπόδισαν τους Έλληνες να την καταλάβουν κατά τη  διάρκεια της επανάστασης του 1821, κτίστηκαν την εποχή της Φραγκοκρατίας πάνω στα αρχαία τείχη, δημιουργώντας ένα ισχυρό κάστρο-συγκρότημα με ένα περίβολο που ξεκινούσε από τη κορυφή του λόφου σε υψόμετρο 160 μ. και κατέληγε στη θάλασσα. Ενδιάμεσα εγκάρσια τείχη δημιουργούσαν πέντε απομονωμένα ανεξάρτητα φρούρια δύσκολα προσπελάσιμα. Μάλιστα είχαν και ονόματα από το χαμηλότερο προς το ψηλότερο, η Βροντόλακα, το Περιτόριο, το Ουραμάσιο, το Νιόκαστρο, και τέλος η ακρόπολη στο ψηλότερο σημείο, το Ιτς Καλέ των Τούρκων. Το μεγαλύτερο τμήμα των τειχών σώζεται σε καλή κατάσταση. Τα δύο χαμηλότερα φρούρια περιλαμβάνουν το ιστορικό τμήμα της πόλης, η οποία έχει αναπτυχθεί και εκτός των τειχών, ανατολικά και δυτικά του κάστρου.   

Ο Ουίλιαμ Ληκ (Leake W.M), Βρετανός αξιωματικός  που επισκέφθηκε την Ελλάδα, με εντολή του βρετανικού υπουργείου εξωτερικών, μεταξύ των ετών 1802-1810, περιγράφει την εικόνα της ρημαγμένης τότε Ναυπάκτου που αντίκρισε. «Η Ναύπακτος αν και κατά κύριο λόγο αποκτά τη φήμη της στο απόγειο της ελληνικής ιστορίας εξ’ αιτίας του λιμανιού της στην είσοδο του Κορινθιακού κόλπου οφείλει τη θέση της στον ισχυρό λόφο στις γόνιμες πεδιάδες και τα άφθονα νερά της. […] Το κάστρο και η πόλη καταλαμβάνουν τη ΝΑ και τις ανατολικότερες πλευρές του λόφου ο οποίος είναι ένας από τους πρόποδες του όρους Ρίγανη και φτάνει μέχρι τη θάλασσα. [ …]  Το μέρος είναι οχυρωμένο με το συνήθη στους αρχαίους τρόπο, που χρησιμοποιούνταν για θέσεις παρόμοιες με αυτήν της Ναυπάκτου, δηλαδή καταλαμβάνει μια τριγωνική πλαγιά με μια ακρόπολη στην κορυφή και έναν ή περισσότερους εγκάρσιους  τοίχους που το χωρίζουν σε ενδιάμεσα μέρη. Στη Ναύπακτο υπάρχουν πέντε ανεξάρτητα τμήματα του κάστρου ανάμεσα στην κορυφή και τη θάλασσα με πύλες επικοινωνίας από το ένα στο άλλο. [...] Είναι πιθανόν ότι τα καινούργια τείχη ακολουθούν ακριβώς το αρχαίο σχέδιο του κάστρου, γιατί σε πολλά σημεία στηρίζονται πάνω σε αρχαιοελληνικά θεμέλια, διατηρώντας ακόμη πολλά κομμάτια του αρχαίου τείχους που έχουν ενσωματωθεί στο νέο. Η σημερινή πόλη καταλαμβάνει μόνο το χαμηλότερο τμήμα στη μέση του οποίου υπάρχει το μικρό λιμάνι , που απέκτησε τόσο σπουδαία φήμη στην αρχαία ιστορία και σήμερα είναι γεμάτο σκουπίδια και δεν μπορεί να δεχθεί τις μεγαλύτερες βάρκες που πλέουν στον κόλπο. [...] Μέσα στα τείχη της Ναυπάκτου κατοικούν περίπου 400 τουρκικές οικογένειες και 30 εβραϊκές. Οι Τούρκοι ζουν σε κατεστραμμένα σπίτια, στη μιζέρια και τη φτώχεια πολύ περήφανοι για να δουλέψουν και με την αυθάδεια και την καταπίεση που ασκούν εμποδίζουν την εγκατάσταση των Ελλήνων. Στους τελευταίους, όπως συνηθίζεται στις οχυρωμένες πόλεις της Τουρκίας δεν επιτρέπεται να κατοικούν μέσα στα τείχη. Τα σπίτια των Ελλήνων δημιουργούν ένα προάστιο στις δύο πλευρές στην κάθε μία από τις οποίες υπάρχουν 100 σπίτια αλλά τώρα κατοικούνται τα μισά. Οι Έλληνες ασχολούνται μόνο με την καλλιέργεια των κήπων και με τα χωράφια με τα  πορτοκάλια και τα λεμόνια τα οποία θα απέδιδαν εξ΄ αιτίας του άφθονου νερού, αν οι παράνομοι και πεινασμένοι ακόλουθοι του πασά δεν κατέστρεφαν και δεν κατανάλωναν τα πάντα πριν ωριμάσουν. [...]».

Η πόλη της Ναυπάκτου. Διακρίνονται οι αλλεπάλληλες σειρές εγκάρσιων τειχών που προστάτευαν το φρούριο.	Το λιμάνι της Ναυπάκτου από την κορυφή του κάστρου.

Το σπίτι του Μπότσαρη.

|

|